Genç Cumhuriyet?Müdde-i Umumi’si askeri kışlanın nizamiyesine varıyor ve Paşa (general) ile görüşmek istediğini söylüyor.
Anadolu’dan gelmiş, yağız genç asker soruyor:
-Efendim kim görüşmek istiyordu?
-Cumhuriyet?Müdde-i Umumisi
Asker komutanlık katına doğru merdivenleri çıkmaya başlıyor. Beş- on basamak çıktıktan sonra geri gelip;
-Amca afedersiniz, siz Cumhuriyetin neyiydiniz? diyor.
O, Cumhuriyetin?Müdde-i Umumisi Ali Rıza Önder’dir.
Önder aslında hukuk tahsili yapmış biri. Yargıtay üyeliğinden emekli olmuş. Görev yaptığı Anadolu’nun dört bir yanında halkla iç içe olmuş. Duyduğu her kelimeyi kayıt altına almış. Ağıtları, masalları, efsaneleri, şiirleri derlemiş. Bir hukuk adamı olarak yukarıda izaha çalıştığım gibi kendisine, ‘Cumhuriyet?müdde-i umumisi’ değil, ‘cumhuriyet savcısı’ denilmesi için ‘Yargı Dili’nin sadeleşmesi adına Türk?Dil?Kurumu’nda çalışmalar yapmış, ‘Yasa Dili Sözlüğü’nün hazırlamış bir isimdir...
Ali Rıza Önder; Kayseri’de ilk gazeteyi Mutasarrıf Muammer?Bey ile birlikte ‘Maarif Encümeni’ adına çıkartan Yunus?Bekir’in kardeşi Ali Çavuş’un oğludur ve Kayseri Basın Tarihi’nin de yazarıdır .
İlk yazılarını lise son sınıfta yazmaya başlayan?Ali Rıza Önder, Kayseri Basını’nın 1910- 1960 yıllarını kapsayan tarihini bir kitap halinde bastırmış tek isim. Biz ise yıllar sonra hala 110 yıllık Kayseri basın tarihini bir bütün halinde kitaplaştıramadık.
Ali Rıza Önder’in yeğeni (Kız kardeşi Ümgüsüm Hanımefendi’nin oğlu) Bahri Çoşkun 1980’de meslek yüksek okulunda okurken derslerimize girmişti. O gün bugündür de hocamla irtibatı hiç kesmedik. İlkbaharda, “Veli, 22 Haziran Ali Rıza dayımın vefatının 25. yılı. Kayseri’de bir anma programı yapılsın istiyoruz. Kızı ve damadı ile görüştüm. Onlar da 3 Mayıs Türkçülük Günü’nde büyük dayım Yunus Bekir’i anma programı için?Kayseri’ye gelmek istiyorlar. Bu ziyarette Memduh?Başkan ile de görüşme talepleri var.” dedi.
Ali Rıza Bey’in kızı Prof. Dr. Tuna Ertem ve damadı Prof. Dr. Cengiz Ertem ile telefonda görüştüm. Memduh?Başkan’dan da randevu aldım. Ancak bir rahatsızlık nedeniyle hocalarımız Kayseri’ye gelemedi ve Ali Rıza Bey için Kayseri’de yapılması planlanan toplantı kaldı.
Bir ay kadar önce Bahri Hocam’dan davetiye aldım. Ali Rıza Bey yıllardır üyeliğini yaptığı Türk Dil?Kurumu tarafından düzenlenen bir programla anılacakmış. ‘Demek ki Kayseri için planlanan program Ankara’da yapılıyor’ dedim kendi kendime...
Bahri Çoşkun, yine MYO’dan hocam olan NNYÜ?İİBF?Dekanı Prof. Dr. Ali Kaya, Kayseri kültürüne her manada çok büyük hizmetler veren Erciyes?Dergisi Sahibi ve Kayseri Kültür?Turizm?Derneği Başkanı Alim Gerçel, çalışmalarını yıllardır takdirle takip ettiğim kıymetli bir dilci olan ERÜ?öğretim?Üyesi Prof. Dr. Mustafa Argunşah ve geçen yıla kadar ERÜ’de görev yaparken bir süredir Nevşehir?Hacı Bektaş?Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapan halk bilimci- dilci Prof. Dr. Bayram Durbilmez ile birlikte programa Kayseri’den katıldık.
‘Yaşayan Anadolu Efsaneleri’ nden Yasa Dili Sözlüğü’ne Ali Rıza Önder’i Anma Toplantısı’nın açılış konuşmasını Türk Dil?Kurumu Başkanı Prof. Dr. Gürer Gülsevin yaptı. Sonra panele geçildi. Panelde oturum başkanlığını Merhum?Önder’in damadı da olan?Prof. Dr. Cengiz Ertem yaptı. Prof. Dr.Tuna Ertem her yönüyle ‘Babası Ali Rıza Önder’i anlattı. Prof. Dr. Mustafa Argunşah ve Prof. Dr. Bayram Durbilmez ise Önder’in Türk?Dili’ne katkılarını ve halk bilimciliğine 650’nin üzerindeki makalelerine atıfla örnekler verdiler. Yüksek Lisans tezini Ali Rıza Önder üzerine yapan genç araştırmacı Havva Kaygusuz da Önder’in hayatını anlattı.
Panelde Önder ile ilgili çok güzel mesajlar verildi. O mesajlara tek tek girersem yazı uzar. Ama kendisini her manada milletinin- devletinin hizmetine adamış bu gibi aydın insanları unutmamak, unutturmamak lazım.
Büyükşehir?Belediye Başkanımız Memduh?Büyükkılıç’ın tahsis ettiği Kayseri Mahallesi’ndeki konakta oluşturacağımız Kayseri Gazeteciler?Cemiyeti Basın?Müzesi’ nde hem Ali Rıza Önder hem de amcası Yunus?Bekir layık oldukları veçhile yer alacaktır.
Bu arada Ali Rıza Önder’in ilk 50 yılını kitaplaştırdığı Kayseri Basın tarihi’nin 110. yılını da 2020’de ERÜ?İletişim?Fakültesi’ ndeki hocalarımızla kitap haline getireceğiz.
Bu vesile ile Ali Rıza Önder’i ve Yunus?Bekir’i şükran ve rahmetle anıyorum.
Mış… Miş… Muş…
00-AK?Partili olan İncesu Belediye Başkanı Mustafa İlmek de bugün ‘Danışma Meclisi’ toplantısına katılacakmış.
00- MHP?Lideri Bahçeli, milletvekili ve il başkanlarını yeni yılda kampa alacakmış.
00- Yerli otomobilin tanıtım töreninde protokole Kayseri pastırması, sucuğu, mantısı ve fırınağzı ikram edilmiş.
00- CHP’de seçilen ilçe başkanları koltuklarına otururken il başkan adaylığı kulisleri yoğunlaşmış.
00- İYİ?Partili ve CHP’li meclis üyeleri bundan sonra idare mehkemesinin yolunu daha sık aşındıracakmış.
00- Vali Günaydın’ın halk ile iç içe yönetim anlayışı takdir topluyormuş.
00- Kayserililer perşembe akşam Cumhurbaşkanı’nın da katıldığı Hulusi Akar’ın oğlunun düğününde buluşmuş.
KULİS BULVARI
İLMEK VE İYİ PARTİ MUHALEFETİ
İncesu Belediye Başkan Mustafa İlmek’in AK?Parti’ye katılması, İYİ?Parti Milletvekili Dursun Ataş ve teşkilatının canını sıkmışa benziyor. Dursun Ataş, gerek belediye başkanlığında, gerekse milletvekilliği döneminde mutedil kişiliği ve makul muhalefet anlayışı ile dikkat çekti. Ama İlmek’in partisini bırakması ‘canını açıtmış’ gibi... Sanıyorum o transfer gerçekleşmeden AK?Parti’nin önemli iki ismi ile bu konuyu görüşmüş. Ama sonuç alamamış. Ataş, bugünlerde yakın çevresine ve partili arkadaşlarına, ‘Biz siyaset yaparken şehrin huzurunu önceliğimize almıştık. Meclisteki arkadaşlarımıza da muhelefet ederken ölçüyü kaçırmamaları telkininde bulunmuştum. Ama bundan sonra belediyeler dahil her alanda nasıl muhalefet yapılacakmış, iktidar kanadı görecek’ diyormuş. Öyle anlaşılıyor ki, yeni yılda belediye meclisi toplantıları daha hareketli ve hararetli geçecek gibi. İlmek’in parti değiştirmesi siyasette havaları ısıtacağa benziyor.